Yêu
cầu
điều
tra
là
một
quyền
năng
quan
trọng
và
cơ
bản
của
Kiểm
sát
viên.
Trong
quá
trình
thực
hành
quyền
công
tố
trong
giai
đoạn
điều
tra
vụ
án
hình
sự,
một
bản
Yêu
cầu
điều
tra
có
chất
lượng
giúp
ích
rất
nhiều
cho
Cơ
quan
điều
tra
trong
việc
thu
thập,
củng
cố
chứng
cứ
và
hoàn
thiện
thủ
tục
tố
tụng,
góp
phần
tích
cực
vào
việc
giải
quyết
vụ
án.
Điều
này
được
quy
định
tại
Điểm
b
Khoản
1
Điều
37
và
Khoản
2
Điều
112
Bộ
luật
tố
tụng
hình
sự
(BLTTHS)
năm
2003;
Điểm
e
Khoản
1
Điều
42
và
Khoản
6
Điều
165
BLTTHS
năm
2015
và
Chỉ
thị
06/CT-VKSTC
ngày
06/12/2013
của
Viện
kiểm
sát
nhân
dân
tối
cao
về
việc
“Tăng
cường
trách
nhiệm
công
tố
trong
hoạt
động
điều
tra,
gắn
công
tố
với
hoạt
động
điều
tra”.
Đồng
chí
Bùi
Mạnh
Cường
-
Phó
Viện
trưởng
VKSNDTC
đã
khái
quát
đầy
đủ,
cụ
thể,
chi
tiết
và
bao
quát
toàn
bộ
những
việc
cần
làm
của
một
bản
yêu
cầu
điều
tra,
đó
là:
“Bản
yêu
cầu
điều
tra
là
một
văn
bản
tố
tụng
do
Kiểm
sát
viên
thực
hành
quyền
công
tố
trong
giai
đoạn
điều
tra
thực
hiện,
nêu
rõ
những
vấn
đề
điều
tra
cần
thu
thập,
củng
cố
chứng
cứ,
hoàn
thiện
các
thủ
tục
tố
tụng
bảo
đảm
cho
việc
điều
tra,
truy
tố
được
toàn
diện,
khách
quan
và
triệt
để
theo
đúng
quy
định
của
pháp
luật”.
Theo
quy
định,
yêu
cầu
điều
tra
được
thể
hiện
dưới
hai
hình
thức:
bằng
lời
nói
hoặc
bằng
văn
bản.
Chỉ
có
thể
thực
hiện
bằng
lời
nói
khi
kiểm
sát
khám
nghiệm
hiện
trường,
khám
xét,
hỏi
cung
bị
can,
lấy
lời
khai
người
làm
chứng,
người
bị
hại,
đối
chất,
thực
nghiệm
điều
tra.
Tóm
lại
là
trong
các
trường
hợp
Kiểm
sát
viên
không
thể
hoặc
không
có
điều
kiện
ra
yêu
cầu
điều
tra
bằng
văn
bản.
Trong
phạm
vi
bài
viết
này,
tôi
muốn
nhấn
mạnh
đến
yêu
cầu
điều
tra
bằng
văn
bản.
Việc
đề
ra
yêu
cầu
điều
tra
giúp
Kiểm
sát
viên
thể
hiện
rõ
quan
điểm
của
mình
trong
việc
thu
thập,
củng
cố
chứng
cứ
và
hoàn
thiện
thủ
tục
tố
tụng
của
một
vụ
án
hình
sự,
đồng
thời
giúp
giải
quyết
vụ
án
một
cách
khách
quan,
toàn
diện
và
triệt
để,
góp
phần
hạn
chế
oan
sai
hoặc
phải
trả
hồ
sơ
để
điều
tra
bổ
sung.
Yêu
cầu
điều
tra
phải
chỉ
ra
được
những
vấn
đề
liên
quan
đến
việc
đánh
giá
chứng
cứ,
thủ
tục
tố
tụng
và
những
mâu
thuẫn
chưa
được
điều
tra
làm
rõ
trong
quá
trình
điều
tra.
Tuy
nhiên
trên
thực
tiễn
cho
thấy,
một
số
Kiểm
sát
viên
chưa
thực
hiện
đầy
đủ
vai
trò,
trách
nhiệm
của
mình
trong
quá
trình
kiểm
sát
điều
tra.
Kiểm
sát
viên
đã
không
thường
xuyên
nghiên
cứu
hồ
sơ
để
nắm
chắc
tiến
độ
điều
tra
vụ
án
nên
không
đề
ra
những
yêu
cầu
điều
tra
sát
thực,
đầy
đủ
để
định
hướng
điều
tra,
chỉ
đạo
điều
tra
vụ
án.
Hơn
nữa,
do
chủ
quan
nên
một
số
Kiểm
sát
viên
đã
coi
nhẹ
yêu
cầu
điều
tra
chỉ
xem
nó
như
một
thủ
tục
tố
tụng
cần
phải
có,
vô
hình
chung
làm
mất
đi
quyền
năng
vốn
có
mà
pháp
luật
đã
trao
cho.
Để
có
một
văn
bản
yêu
cầu
điều
tra
có
chất
lượng,
Kiểm
sát
viên
phải
nghiên
cứu
kỹ
hồ
sơ
vụ
án,
trên
cơ
sở
những
chứng
cứ
tài
liệu
đã
thu
thập
có
trong
hồ
sơ
vụ
án,
định
hướng
đúng
và
phải
suy
luận
có
căn
cứ,
không
suy
đoán
hoặc
suy
diễn
một
cách
tùy
tiện.
Kinh
nghiệm
cho
thấy,
khi
đề
ra
yêu
cầu
điều
tra,
Kiểm
sát
viên
cần
tập
trung
vào
hai
vấn
đề
chính
đó
là
về
thủ
tục
tố
tụng
và
về
thu
thập
chứng
cứ.
Về
thủ
tục
tố
tụng: Yêu
cầu
điều
tra
đặt
ra
là
việc
thu
thập
chứng
cứ
phải
đảm
bảo
đúng
thủ
tục
tố
tụng
là
một
yêu
cầu
bắt
buộc
để
đảm
bảo
giá
trị
pháp
lý,
giá
trị
chứng
minh
của
chứng
cứ
trong
vụ
án
hình
sự.
Do
vậy
Kiểm
sát
viên
phải
hết
sức
chú
ý,
khi
kiểm
tra
tài
liệu
chứng
cứ
mà
Cơ
quan
điều
tra
đã
thu
thập,
nếu
phát
hiện
có
vi
phạm
thì
kiên
quyết
phải
yêu
cầu
bổ
sung
cho
đúng
thủ
tục.
Về
chứng
cứ
vụ
án:
Yêu
cầu
Cơ
quan
điều
tra
áp
dụng
các
biện
pháp
điều
tra
để
thu
thập
chứng
cứ
như:
Khám
nghiệm
hiện
trường,
khám
nghiệm
tử
thi;
thực
nghiệm
điều
tra;
khám
xét
dấu
vết
trên
thân
thể;
trưng
cầu
giám
định;
giám
định
bổ
sung;
giám
định
lại;
khám
xét,
thu
giữ
đồ
vật
tài
sản;
yêu
cầu
lấy
lời
khai
người
tham
gia
tố
tụng,
hỏi
cung
bị
can
về
những
nội
dung
cần
chứng
minh,
làm
rõ;
yêu
cầu
tiến
hành
đối
chất,
nhận
dạng...
Làm
rõ
có
hành
vi
phạm
tội,
thời
gian,
địa
điểm
và
những
tình
tiết
khác
của
hành
vi
phạm
tội; người
thực
hiện
hành
vi
phạm
tội;
có
lỗi
hay
không
có
lỗi,
do
cố
ý
hay
vô
ý;
có
năng
lực
trách
nhiệm
hình
sự
hay
không;
mục
đích,
động
cơ
phạm
tội;
những
tình
tiết
tăng
nặng,
tình
tiết
giảm
nhẹ
trách
nhiệm
hình
sự
của
bị
can
và
những
đặc
điểm
về
nhân
thân
của
bị
can;
tính
chất
và
mức
độ
thiệt
hại
do
hành
vi
phạm
tội
gây
ra…
Qua
thực
tiễn
hoạt
động
thực
hành
quyền
công
tố,
để
có
một
bản
yêu
cầu
điều
tra
hiệu
quả,
thật
sự
có
chất
lượng,
tôi
xin
đề
xuất
một
số
giải
pháp
cụ
thể
như
sau:
Thứ
nhất,
cần
quán
triệt
cho
Kiểm
sát
viên
có
nhận
thức
đúng
về
vị
trí,
vai
trò,
tầm
quan
trọng
của
bản
yêu
cầu
điều
tra;
phải
xác
định
việc
ban
hành
yêu
cầu
điều
tra
là
nhiệm
vụ
bắt
buộc
trong
quá
trình
thực
hành
quyền
công
tố,
kiểm
sát
điều
tra
các
vụ
án
hình
sự,
đối
với
bất
kỳ
vụ
án
nào,
bắt
đầu
ngay
từ
giai
đoạn
tin
báo.
Thứ
hai,
nắm
chắc
các
bước
quan
trọng
trong
việc
xây
dựng
bản
yêu
cầu
điều
tra.
Cụ
thể:
-
Bước
1:
Nghiên
cứu
kỹ
các
tài
liệu
có
trong
hồ
sơ
vụ
án;
nắm
vững
các
quy
định
của
pháp
luật
và
các
văn
bản
hướng
dẫn
liên
quan
để
áp
dụng
giải
quyết
các
vấn
đề
cụ
thể.
-
Bước
2:
Đặt
các
giả
thuyết
để
hình
dung
toàn
bộ
diễn
biến
của
vụ
án,
rồi
đặt
ra
các
câu
hỏi
và
câu
trả
lời
về
những
vấn
đề
cần
chứng
minh
trong
vụ
án
(đánh
giá
chứng
cứ
để
xác
định
về
câu
hỏi
đó
có
thể
trả
lời
được
không?
Có
chắc
chắn
đủ
căn
cứ
không?
Nếu
không,
thì
phải
làm
gì
để
có
câu
trả
lời
chính
xác?...).
-
Bước
3:
Xem
xét
kỹ
những
nội
dung
nào
về
thủ
tục
tố
tụng
chưa
thực
hiện
hay
đã
thực
hiện
nhưng
chưa
đúng
quy
định
của
BLTTHS
thì
phải
yêu
cầu
Cơ
quan
điều
tra
thực
hiện
và
khắc
phục
bổ
sung.
-
Bước
4:
Soạn
thảo
yêu
cầu
điều
tra
đảm
bảo
đúng
hình
thức,
nội
dung
quy
định
và
phải
thông
qua
lãnh
đạo
phụ
trách
trước
khi
ban
hành.
Kiểm
sát
viên
phải
thường
xuyên
theo
dõi
tiến
độ
điều
tra,
nắm
những
vấn
đề
phát
sinh
cần
điều
tra
tiếp
thì
trao
đổi
trực
tiếp
bằng
lời
nói
với
Cơ
quan
điều
tra
hoặc
ra
bản
yêu
cầu
điều
tra
bổ
sung.
Trước
khi
kết
thúc
điều
tra,
Kiểm
sát
viên
phải
nghiên
cứu
hồ
sơ
lại
một
lần
cuối
để
xác
định
những
nội
dung
trong
bản
yêu
cầu
điều
tra
đã
thực
hiện
hết
chưa,
nếu
chưa
hoàn
thiện
thì
yêu
cầu
hoàn
thiện
trước
khi
ban
hành
kết
luận
điều
tra.
Thứ
ba,
làm
tốt
công
tác
phối
hợp
giữa
Kiểm
sát
viên
và
Điều
tra
viên
trong
việc
thực
hiện
bản
yêu
cầu
điều
tra
nhằm
làm
sáng
tỏ
sự
thật
khách
quan
của
vụ
án.
Trong
những
trường
hợp
cần
thiết,
Kiểm
sát
viên
phải
trực
tiếp
hỏi
cung
bị
can,
lấy
lời
khai,
tiến
hành
xác
minh…
Thứ
tư,
Kiểm
sát
viên
phải
tích
cực
học
tập,
nghiên
cứu
và
nắm
chắc
lý
luận
về
tội
phạm,
các
văn
bản
luật
và
các
văn
bản
khác
có
liên
quan
về
xử
lý
các
tội
phạm
cụ
thể.
Đồng
thời
phải
rèn
luyện
kỹ
năng
tư
duy
tổng
hợp,
phân
tích
đánh
giá
và
xây
dựng
văn
bản
để
nâng
cao
hơn
nữa
chất
lượng
văn
bản
yêu
cầu
điều
tra.
Thứ
năm,
Lãnh
đạo
phụ
trách
cần
giám
sát,
kiểm
tra
đối
với
Kiểm
sát
viên
trong
quá
trình
đề
ra
yêu
cầu
điều
tra,
việc
thực
hiện
yêu
cầu
điều
tra
của
Cơ
quan
điều
tra
để
có
những
điều
chỉnh
kịp
thời
khi
cần
thiết.
Nếu
làm
tốt
được
những
nội
dung
nêu
trên
chắc
chắn
chất
lượng
bản
yêu
cầu
điều
tra
của
Kiểm
sát
viên
sẽ
được
nâng
cao,
xứng
đáng
là
sản
phẩm
của
ý
chí,
thể
hiện
năng
lực,
trình
độ
cá
nhân
của
Kiểm
sát
viên
và
đại
diện
cho
quyền
năng
của
đơn
vị
thực
hành
quyền
công
tố
và
kiểm
sát
hoạt
động
tư
pháp
trong
lĩnh
vực
hình
sự.
Phùng
Gia
Tự