Trang nhất » Tin Tức » Nghiên cứu - Trao đổi nghiệp vụ

VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỈNH TUYÊN QUANG - Đã xem: 148

   Trao đổi vướng mắc trong việc áp dụng tình tiết tăng nặng quy định tại điểm o khoản 1 Điều 52 BLHS


Thứ hai - 16/12/2024 15:58
 
Trong thời gian qua, các cơ quan có thẩm quyền đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật và tổng hợp giải đáp những vướng mắc trong áp dụng Bộ luật hình sự. Tuy nhiên, vẫn còn bộc lộ những quan điểm khác nhau về việc áp dụng pháp luật về tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự được quy định tại điểm o khoản 1 Điều 52 Bộ luật hình sự (BLHS) năm 2015 cụ thể như sau:

 
Điểm 0 khoản 1 Điều 51 BLHS quy định: “Xúi dục người dưới 18 tuổi phạm tội”. Theo tài liệu dự thảo của Viện kiểm sát nhân dân cấp cấp cao tại Hà Nội, trao đổi một số vướng mắc trong áp dụng BLHS và Bộ luật tố tụng Hình sự (BLTTHS) hiện nay cho rằng: Tình tiết tăng nặng: “Xúi dục người dưới 18 tuổi phạm tội” là tình tiết được hiểu giữa hành vi xúi dục với hành vi phạm tội của người dưới 18 tuổi phải có tính chất đồng phạm; nói cách khác, hành vi xúi dục phải là một trong các nguyên nhân dẫn đến làm cho người dưới 18 tuổi phạm tội.
 
Do vậy, tình tiết tăng nặng này phải dựa trên kết quả chứng minh, làm rõ việc xúi dục có phải là nguyên nhân dẫn đến người dưới 18 tuổi thực hiện hành vi phạm tội hay không.
 
Đồng thời cũng cần phân biệt các trường hợp người bị xúi dục không bị truy cứu  nhiệm hình sự (TNHS).
 
Trường hợp 1: Người dưới 18 tuổi đã thực hiện hành vi phạm tội nhưng không bị truy cứu trách TNHS do được miễn TNHS hoặc do người bị hại không yêu cầu khởi tố vụ án (thuộc trường hợp vụ án khởi tố theo yêu cầu bị hại) thì người xúi dục vẫn bị áp dụng tình tiết tăng nặng này.
 
Trường hợp 2: Người dưới 18 tuổi đã thực hiện hành vi phạm tội nhưng không bị truy cứu TNHS do hành vi không thoả mãn cấu thành tội phạm (CTTP), người thực hiện hành vi không đủ tuổi thì người xúi dục không bị áp dụng tình tiết tăng nặng này.
Với phân tích nêu trên tác giả không nhất trí với trường hợp 2, bởi lẽ:

 
So sánh hành vi của người “Xúi dục người dưới 18 tuổi phạm tội” theo điểm 0 khoản 1 Điều 52 Bộ luật hình sự với Điều 323 BLHS: Tội chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có.
 
1. Người nào không hứa hẹn trước mà chứa chấp, tiêu thụ tài sản biết rõ là do người khác phạm tội mà có, thì bị phạt tiền từ 10.000.000đ đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
 
Trường hợp này, người dưới 18 tuổi thực hiện hành vi phạm tội trộm cắp tài sản nhưng không bị truy cứu TNHS do hành vi không thoả mãn CTTP, (người thực hiện hành vi không đủ tuổi), nhưng theo quy định của pháp luật người tiêu thụ tài sản vẫn phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
 
Xét về khái niệm “Xúi dục người dưới 18 tuổi phạm tội” và tội “Tiêu thụ tài sản biết rõ là do người khác phạm tội mà có” là hai khái niệm khác nhau, bởi lẽ người “Xúi dục người dưới 18 tuổi phạm tội” là tình tiết tăng nặng được quy định tại điểm o khoản 1 Điều 51 BLHS; Người tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có được quy định tại Điều 323 BLHS và không đồng phạm với người trộm cắp tài sản;  Người xúi dục người dưới 18 tuổi phạm tội là tình tiết được hiểu giữa hành vi xúi dục với hành vi phạm tội của người dưới 18 tuổi phải có tính chất đồng phạm.
 
Tuy nhiên, xét về bản chất người dưới 18 tuổi không bị truy cứu TNHS (người bị xúi dục và người trộm cắp tài sản) đều giống nhau ở chỗ do hành vi chưa thoả mãn CTTP, chưa đủ tuổi chịu TNHS, nhưng người xúi dục người dưới 18 tuổi không bị truy cứu TNHS do hành vi chưa thoả mãn CTTP do chưa đủ tuổi chịu TNHS và không bị áp dụng tình tiết tăng nặng này, chỉ khi bị áp dụng đối với người dưới 18 tuổi phạm tội. Nhưng người thực hiện hành vi chứa chấp, tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có trong trường hợp người trộm cắp tài sản không bị truy cứu TNHS do hành vi chưa thoả mãn CTTP do chưa đủ tuổi chịu TNHS, theo quy định của pháp luật người chứa chấp, tiêu thụ tài sản vẫn phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 323 BLHS.
 
Như vậy, theo cách hiểu như trường hợp 2 là chưa phù hợp với hành vi phạm tội của bị cáo, bởi người xúi dục người dưới 18 tuổi cho dù người bị xúi dục chưa đủ tuổi chịu TNHS, nhưng hành vi của người xúi dục đã xâm phạm những quy định  bảo vệ giáo dục, phòng ngừa các hành vi xâm phạm người dưới 18 tuổi có tính nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, nguyên nhân và điều kiện gây ra tội phạm..., do đó, tác giả nhận thấy nếu người dưới 18 tuổi bị xúi dục không bị truy cứu TNHS do hành vi chưa thoả mãn CTTP do chưa đủ tuổi chịu TNHS, thì người xúi dục vẫn có thể bị áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự quy định tại điểm o khoản 1 Điều 52 BLHS năm 2015.
 
Trên đây là một số ý kiến trao đổi của tác giả trong việc áp dụng pháp luật, rất mong nhận được ý kiến tham gia của bạn đọc.
 
                                              Cấn Văn Tuấn  - VKSND tỉnh Tuyên Quang
Tổng số điểm của bài viết là: 4 trong 1 đánh giá
Click để đánh giá bài viết
 

Scroll to top